فرسودگی شغلی یکی از حالات روحی است که امروزه بروز آن در افراد بسیار شایع شده است. با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی حاکم بر جامعه، فعالیت های بیرون از خانه شدت گرفته است. امروزه عده بسیاری در فعالیت های اجتماعی مشارکت داشته و صاحب شغل مشخصی هستند. بیشتر مشاغل امروزی سبک تکراری داشته و مجموع انجام برخی از فعالیت ها در روز های متوالی می باشند. این موضوع باعث بروز خستگی و بی انگیزگی افراد در مشاغل خود یا به اصطلاح فرسودگی شغلی شده است.
از نظر دکتر میثم شکری ساز فرسودگی روانی باعث کاهش سطح انرژی و انگیزه می شود و به مرور زمان روی ترشح هورمون های شادی بخش نیز اثر می گذارند. این امر در صورت تداوم سطح نشاط فرد را کاهش داده و ممکن است فرد را تا نزدیک افسردگی بکشاند. در این شرایط فرد نسبت به شغل و فعالیتی که دارد احساس کسالت انگیزی پیدا می کند.
طبق تحقیقات صورت گرفته این حالات در افرادی که چندین مسئولیت به صورت همزمان دارند بیشتر دیده می شود. این گونه افراد با فعالیت های بالا زود تر از کار خود خسته شده و احساس زدگی پیدا می کند. به علت افزایش این حس به دنبال شدت گرفتن کار های تکراری در محیط های کار، روانشناسان راه های زیادی برای پیشگیری از بروز این حالت و یا درمان آن ارائه کرده اند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
نشانه های فرسودگی شغلی
دکتر میثم شکری ساز معتقد است که فرایند فرسودگی شغلی یک باره پدید نمی آید. در واقع حالات مربوط به فرسودگی یا خستگی از شغل به مرور زمان و آهسته بروز پیدا می کند. برای اینکه بتوانیم در مراحل اولیه ابتلا به فرسودگی از پیشرفت آن جلوگیری کنیم بهتر است با برخی از نشانه های آن آشنا شویم. در این صورت می توانیم همان ابتدا و با راه و روش های ساده تر از بروز آن با شدت بیشتر پیشگیری کنیم.
یکی از اصلی ترین نشانه های خستگی شغلی، داشتن استرس و اضطراب مزمن می باشد. افراد به دنبال داشتن استرس ممکن است حس ناکافی بودن و یا حتی بدبینی افراطی را نیز تجربه کنند. در چنین شرایطی فرد به خستگی جسمی و ذهنی می رسد و هر لحظه به فرسودگی نزدیک تر می شود. عدم تمرکز به دنبال حواس پرتی و بی خوابی نیز یکی دیگر از نشانه های این اختلال می باشد.
افرادی که به فرسودگی روانی می رسند ممکن است بی اشتها شده و احتمال بروز بیماری های جسمی در آن ها افزایش پیدا کند. داشتن خشم و بد بینی باعث از بین رفتن حس لذت و نشاط در محیط کار در آن ها شده که تمامی این عوامل فرد را مستعد افسرده شدن می کنند. افرادی که در محیط کار و طی فعالیت به صورت مداوم این نشانه ها را در خود احساس می کنند بهتر است برای درمان و پیشگیری از فرسودگی هر چه سریع تر اقدام کنند.
علل ایجاد خستگی شغلی
طبق نظر دکتر شکری ساز ابتلا به فرسودگی شغلی می تواند دلایل زیادی داشته باشد. به طور مثال ورود به شغل ها و فعالیت های اجباری زمینه بروز این حالات را فراهم می کنند. افرادی که در انتخاب شغل خود دقت کافی ندارند و یا علاقه خود را در نظر نمی گیرند بیشتر می توانند به فرسودگی دچار شوند. به همین علت همراه توصیه می شود هنگام انتخاب شغل حتما علاقه و اشتیاق خود را در نظر گرفته و در صورت امکان آن را اولویت قرار دهید.
علاوه بر موارد ذکر شده افراد موفق و افرادی که در شغل مورد نظر خود فعالیت دارند نیز در صورت داشتن افراط در عملکرد خود می توانند به خستگی شغلی مبتلا شوند. شاید این امر در ابتدا عجیب به نظر برسد. ماجرا از این قرار است افرادی که نتوانند اشتیاق و علاقه خود را مدیریت کنند با فعالیت بیش از حد بعد از مدتی به خستگی و فرسودگی می رسند.
این افراد طی انجام کار های خود به علت داشتن علاقه بالا متوجه گذر زمان نمی شوند. ممکن است آن ها برای تکمیل به موقع فعالیت های خود در بسیاری از موارد از تفریحات و زمان های استراحت خود کم کنند و به ساعت کاری اضافه کنند. این مورد به علاقه افراطی شناخته شده و پس از مدتی فرد احساس بی حوصلگی شدید و عدم تمایل به فعالیت کاری پیدا می کند.
در بروز خستگی شغلی محیط کار نیز تاثیر بسیار زیادی دارد. محیط های کاری که منظم باشند و همزمان روابط دوستانه ای بین کارکنان و مدیران وجود داشته باشد کمتر برای اعضای سازمان فرسودگی ایجاد می کنند. طبق تحقیقات صورت گرفته مدیران حمایت گر کارکنان شاد تر و با انگیزه تری دارند. زمانی که کارکنان در محیط کار سردرگم باشند و نتوانند مسئولیت های خود را به خوبی بشناسند نیز ممکن است به خستگی دچار شوند. بنابراین محیط کار و رفتار و مدیریت مدیران مجموعه تاثیر بسیار بالایی در بروز خستگی از شغل می تواند داشته باشد.
راه های درمان خستگی از شغل
در صورتی که فرد نشانه های فرسودگی شغلی را در خود مشاهده کند باید به دنبال راه های درمان آن بگردد. نگاه دکتر شکری ساز این است که یکی از راه هایی که به کاهش خستگی و فرسودگی کمک می کند داشتن تفریحات مناسب و نگه داشتن تعادل بین کار و تایم استراحت است. در صورتی که فرد تفریحات به موقع و کنترل شده داشته باشد هم روحیه خود را حفظ کرده و هم با انگیزه بالا تر می تواند به فعالیت بپردازد.
طبق گفته دکتر میثم شکری ساز در صورتی که فرد هیچ علاقه ای به کاری که انجام می دهد ندارد بهتر است محیط کاری یا فعالیت خود را تغییر دهد. این امر یکی دیگر از راهکار های درمان خستگی و فرسودگی از شغل می باشد. در صورتی که فرد با جو حاکم در محیط کاری مشکل داشته باشد می تواند قبل از خروج مسئله را با مدیران یا سرپرستان در میان گذاشته و سپس در صورت لزوم از محیط کار خارج شود.
داشتن ورزش روزانه و برنامه های مفید حتی با وجود کار نیز روی ابعاد مختلف زندگی به ویژه روحیه فرد اثر می گذارد. همچنین بهتر است افراد در بازه های زمانی مشخص چند روزی را به سفر اختصاص دهند. در این شرایط باید کاملا خود را از محیط کار و هر گونه فعالیت کاری دور کنند. در صورتی که خستگی شدت گرفته باشد ممکن است تفریحات روی آن بی تاثیر باشند. در این شرایط بهتر است فرد با متخصصین یا مشاورین با تجربه مشورت کرده و راه های تخصصی تر را برای درمان انتخاب کند.
این مطلب ادامه دارد…
دیدگاهتان را بنویسید