از نظر دکتر میثم شکری ساز انواع ترس، از ترس های روزمره و طبیعی تا فوبیاهای شدید و غیرمنطقی، می توانند تأثیرات مختلفی بر زندگی فرد داشته باشند و نیازمند رویکردهای متفاوتی برای مدیریت و غلبه بر آن ها هستند. ترس یک واکنش احساسی و روانی است که در مواجهه با تهدیدات واقعی یا تصوری ایجاد می شود و به عنوان یکی از مکانیزم های اساسی بقا در انسان عمل می کند. این واکنش می تواند شامل تغییرات فیزیولوژیکی مانند افزایش ضربان قلب، تنش عضلانی و ترشح هورمون های استرس باشد و همچنین می تواند احساسات ذهنی مانند اضطراب، نگرانی و وحشت را شامل شود.
معرفی انواع جنبه های ترس
انواع مختلفی از ترس وجود دارد که در ادامه به انواع ترس اشاره می کنیم:
- ترس طبیعی (Natural Fear)
- این نوع ترس در پاسخ به محرک های واقعی خطرناک ایجاد می شود، مانند ترس از حیوانات درنده یا سقوط از ارتفاع.
- این نوع ترس طبیعی و سازگارانه است و به حفظ بقای فرد کمک می کند.
- ترس بیمارگونه (Pathological Fear)
- این نوع ترس بیش از حد بوده و به واقعیت مرتبط نیست.
- این ترس ها غیرمنطقی بوده و به شکل فوبیا یا اختلال اضطرابی ظاهر می شوند.
- مانند ترس از حشرات، ترس از ارتفاع یا ترس از خروج از خانه.
- ترس ذاتی (Innate Fear)
- یکی از انواع ترس می باشد که به صورت ذاتی و غریزی بوده و از زمان تولد در انسان وجود دارند.
- مانند ترس از صداهای ناگهانی یا ترس از غریبه ها.
- ترس اکتسابی (Acquired Fear)
- این نوع ترس ها از طریق یادگیری و تجربه به وجود می آیند.
- مانند ترس از امتحان یا ترس از سخنرانی در جمع.
- ترس موقعیتی (Situational Fear)
- این ترس ها در پاسخ به شرایط یا موقعیت های خاص ایجاد می شوند.
- مانند ترس از فضاهای باز یا ترس از بودن در مکان های شلوغ.
بر باور دکتر میثم شکری ساز مشاوران و روانشناسان با شناختن انواع ترس می توانند بیماران خود را درمان کنند.
جنبه های انواع ترس
در ادامه به برخی از جنبه های انواع ترس اشاره می کنیم:
- جنبه های فیزیکی ترس:
- واکنش جنگ یا گریز: هنگامی که فرد ترس را تجربه می کند، سیستم عصبی سمپاتیک فعال شده و هورمون های استرس مانند آدرنالین ترشح می شوند. این فرایند منجر به افزایش ضربان قلب، تنفس سریع تر، تعریق و افزایش قند خون می گردد.
- تنش عضلانی: عضلات بدن به دلیل آمادگی برای واکنش سریع، تنش می گیرند.
- گشاد شدن مردمک ها: برای افزایش دریافت نور و بهبود دید در شرایط خطر.
- جنبه های روانی ترس:
- تمرکز و توجه: ذهن فرد در مواجهه با تهدید، توجه خود را به عامل آن متمرکز می کند تا به بهترین نحو واکنش نشان دهد.
- احساسات: احساسات شدید مانند نگرانی، اضطراب و وحشت ممکن است تجربه شوند.
- تفکر: افکار مربوط به فرار یا مقابله با تهدید ممکن است به سرعت در ذهن شکل بگیرند.
- کارکردهای ترس:
- بقای انسان: ترس به عنوان یک مکانیسم بقا عمل می کند و باعث می شود فرد از خطرات اجتناب نماید.
- یادگیری و سازگاری: تجربه ترس می تواند به یادگیری و افزایش توانایی های مقابله ای کمک کند. مثلاً، فردی که از یک تجربه ترسناک جان سالم به در می برد، ممکن است در آینده از موقعیت های مشابه اجتناب نماید.
- ترس سالم و ناسالم:
- ترس سالم: زمانی که ترس متناسب با موقعیت و تهدید واقعی است و به بقا و محافظت کمک می کند.
- ترس ناسالم: زمانی که ترس نامتناسب یا بیش از حد است و به زندگی روزمره و عملکرد فرد آسیب می زند، مانند فوبیاها و اختلالات اضطرابی.
طبق نظر دکتر میثم شکری ساز ترس یک احساس پیچیده و ضروری است که به ما کمک می کند از خود در برابر تهدیدات محافظت کنیم، اما اگر کنترل نشود، می تواند به مشکلات روانی و جسمی منجر شود.
انواع ترس در روانشناسی
در روانشناسی، ترس ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر کدام می توانند به شیوه های متفاوتی بر فرد تأثیر بگذارند. در زیر به برخی از انواع ترس در روانشناسی اشاره می کنیم:
- فوبیا:
- فوبیای خاص: ترس شدید و نامعقول از یک شیء یا موقعیت خاص (مانند ترس از عنکبوت ها، ارتفاعات، پرواز و غیره).
- فوبیای اجتماعی: ترس شدید از موقعیت های اجتماعی یا عملکردی که فرد ممکن است در آن ها قضاوت شود (مانند سخنرانی در جمع، ملاقات با افراد جدید).
- اضطراب عمومی:
- اضطراب کلی و دائمی درباره مسائل روزمره و فعالیت های معمولی زندگی که بدون دلیل مشخصی ایجاد می شود.
- حمله های پانیک (وحشت زدگی):
- یکی از انواع ترس در روانشناسی حمله های پانیک است. حملات ناگهانی و شدید ترس و اضطراب که امکان دارد با علائم جسمانی مانند تپش قلب، تعریق، لرزش و احساس خفگی همراه باشد.
- اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
- ترس و اضطراب شدیدی که پس از تجربه یا مشاهده یک حادثه وحشتناک و تروماتیک به وجود می آید و می تواند با فلاش بک ها، کابوس ها و اجتناب از محرک های مرتبط با حادثه همراه باشد.
- اختلال وسواسی-اجباری (OCD)
- شامل افکار وسواسی و ترسناک (مانند ترس از آلودگی یا آسیب رسانی به دیگران) و رفتارهای اجباری برای کاهش این ترس ها (مانند شستشوی مکرر دست ها).
- اضطراب جدایی:
- ترس شدید از جدا شدن از یک فرد خاص، معمولاً والدین یا سرپرست، که معمولا در کودکان مشاهده می شود.
به اعتقاد دکتر میثم شکری ساز انواع ترس در روانشناسی می توانند به صورت مستقل یا ترکیبی ظاهر شوند و گاهی نیاز به درمان تخصصی دارند تا فرد بتواند با آن ها مقابله کند و زندگی طبیعی داشته باشد.
غلبه بر ترس
غلبه بر ترس یک فرآیند چند مرحله ای است که شامل شناسایی و درک ترس، استفاده از تکنیک های مقابله ای و تمرین مداوم می باشد. در ادامه به برخی از راهکارها و روش های موثر برای غلبه بر انواع ترس اشاره می کنیم:
- شناسایی و درک ترس
- مواجهه تدریجی (Exposure Therapy)
- رفتاردرمانی شناختی (CBT)
- شناسایی افکار منفی-
- جایگزینی افکار مثبت
- تکنیک های آرام سازی و تنفس
- تمرین های تنفسی
- مدیتیشن و یوگا
- تمرین و آمادگی
- تمرین مداوم
- آماده سازی ذهنی
- حمایت اجتماعی
- حمایت دوستان و خانواده
- گروه های حمایتی
- مشاوره و روان درمانی
با توجه به صحبت های دکتر میثم شکری ساز غلبه بر ترس نیازمند صبر، تمرین و تعهد است. با استفاده از ترکیبی از روش های بالا و در صورت لزوم، کمک گرفتن از متخصصان، می توانید ترس های خود را مدیریت کرده و بر آن ها غلبه کنید. مهم است که به خود زمان بدهید و در مسیر پیشرفت خود صبور باشید.
این مطلب ادامه دارد… .
دیدگاهتان را بنویسید